Mạnh Tử Là Ai
to gan tử |
| Đức Nguyên Nguyễn Văn Hồng |
Mạnh Tử (372-289 TCN) là bạn thi hành Nho gíáo孟子A: Mencius. P: Mencius. Mạnh Tử, tên là bạo phổi Kha, từ bỏ là Tử Dư, là dòng dõi chúng ta Công Tộc mạnh mẽ Tôn ngơi nghỉ nước Lỗ. Mạnh Tử fan gốc ở đất Trâu đời Xuân Thu, trực thuộc nước Lỗ, ni là thị trấn Trâu tỉnh sơn Đông, Trung quốc. Theo sách táo bạo Tử phả, to gan Tử sanh ngày mùng 2 tháng bốn năm đồ vật 4 đời vua Chu Liệt vương (372 trước TL) và mất vào ngày 15 mon 11 năm lắp thêm 26 đời vua Chu Noãn vương (289 trước TL), lâu 83 tuổi. Mạnh Tử 1. Thời ấu trĩ: (Mạnh chủng loại trạch lân). Bà mẹ của dũng mạnh Kha là Chương thị (về sau gọi là bạo phổi mẫu) thấy cụ thì nói: - nơi nầy chưa hẳn là chỗ cho bé ta nghỉ ngơi được.  - địa điểm nầy cũng chưa phải là khu vực cho con ta sinh sống được. Bà ngay tức khắc dọn nhà cho ở cạnh một ngôi trường học. Cậu bé bỏng Kha thấy trẻ nhỏ dại đua nhau học tập lễ phép, cắp sách vở, tập hiểu tập viết. Về nhà cậu bé xíu Kha cũng bắt chước tập lễ phép với cắp sách vở. Bấy giờ táo tợn mẫu mới vui mừng nói: - khu vực nầy nhỏ ta sống được. Một hôm, cậu Kha thấy nhà hàng quán ăn xóm làm thịt heo làm thịt, về hỏi mẹ: - bạn ta giết thịt heo làm cái gi thế? Mạnh chủng loại nói đùa: - Để mang đến con nạp năng lượng thịt đấy. Nói xong xuôi Bà lại ân hận rằng: Ta nói lỡ lời rồi. Con ta còn thơ ấu, trí thức new mở mang, nhưng mà ta giả dối với nó thì chẳng hóa ra ta dạy nó nói dối hay sao? Rồi dũng mạnh mẫu ra chợ cài đặt thịt heo đem lại làm cho con ăn thật. Lại một hôm, mạnh mẽ Kha đi học, bất chợt bỏ về bên chơi. To gan lớn mật mẫu sẽ ngồi dệt vải phát hiện ra bèn đứng dậy, kêu nhỏ lại rồi núm dao cắt đứt tấm vải đã dệt bên trên khung, nói rằng: - bé đang đến lớp mà vứt học thì tương tự như mẹ vẫn dệt tấm vải nầy mà giảm đứt bỏ đi. Từ hôm đó, cậu bé xíu Mạnh Kha không đủ can đảm bỏ học, lại học hành rất siêng cần, học hằng ngày một tiến, lại tuyệt tập việc tế lễ. 2. Thời kỳ niên thiếu: Khi khủng lên, mạnh mẽ Tử theo học tập với thầy Tử Tư, tức là Khổng Cấp, con cháu nội của Đức Khổng Tử. Mạnh Tử học với Tử bốn hiểu được loại đạo của Đức Khổng Tử, lại có tài năng hùng biện và sở ngôi trường về khoa nói thí dụ. Khẩu ca của ông chắc hẳn rằng và mạnh mẽ mẽ, tất cả sức thuyết phục. Bạo dạn Tử làm điều gì rồi cũng lấy Đức Khổng Tử làm cho tiêu chuẩn. Mạnh Tử nói Đức Khổng Tử là bậc Thánh về thời, tức là Đức Khổng Tử gồm gồm hết những đức xuất sắc của các bậc Thánh khác và ở vào thời nào thì cũng đều vận dụng được cả. Mạnh Tử nghỉ ngơi vào thời Chiến Quốc, tao loạn khắp nơi. To gan lớn mật Tử vẫn muốn đem tài học ra cứu vớt đời. Ông muốn bắt chước Đức Khổng Tử định đi chu du những nước chư Hầu để đem loại đạo của Thánh nhân ra ứng dụng. 3. Thời kỳ đi chu du các nước chư Hầu: Thời Chiến Quốc, thiên tử công ty Chu quá nhu nhược, không thể tinh chỉnh được những vua chư Hầu. Mạnh dạn Tử đành yêu cầu giúp vua chư Hầu, đầy đủ nước nhỏ dại bé vượt thì ko thể làm cái gi được, đề nghị Ông suy xét hai nước mập là Tề cùng Lương. Những nước to nầy lại không chịu đựng theo vương vãi đạo, cơ mà chỉ hy vọng theo Bá đạo đặng làm cại trị thôn tính những nước khác, nên họ cho lời nói của to gan Tử là viễn vông, ko thiết thực. Mang đến nên, khi táo bạo Tử cho nước Lương, vua Lương Huệ vương vãi hỏi dũng mạnh Tử: - Ông tất cả thuật gì làm cho lợi cho nước tôi không? Mạnh Tử đáp: - công ty vua hà tất nói đến lợi, nên làm nói Nhân Nghĩa mà lại thôi. Giả dụ vua xướng lên bảo rằng làm cầm nào lợi trộn nước ta, thì quan lại Đại phu cũng bắt trước nói rằng làm gắng nào lợi cho nhà ta, kẻ sĩ cùng thứ dân cũng bảo rằng làm thay nào lợi đến thân ta, kẻ trên người dưới tranh nhau điều lợi thì nước nguy mất. Còn đem Nhân Nghĩa nhưng nói, thì tín đồ bề tôi lấy lòng nhân nghĩa thờ vua, bạn làm con đem lòng nhân nghĩa bái cha, fan làm em đem lòng nhân nghĩa mà lại thờ anh. Vua tôi, thân phụ con, anh em, đều vứt lợi, chỉ lấy lòng nhân nghĩa cơ mà tiếp đãi nhau, như vậy mà không trị được trần giới là chưa tồn tại vậy. Vậy hà tất phải nói lợi. Ý của mạnh khỏe Tử là nếu fan ta người nào cũng nghĩ mang đến điều lợi nhưng quên nhân nghĩa, thành ra fan ở đời cứ ham vào địa điểm lợi lộc riêng thì sẽ tìm giải pháp phá hại lẫn nhau, vị đó sanh ra đổi mới loạn cùng chiến tranh. Rốt lại, lợi ấy chính là điều hại. Còn nói Nhân Nghĩa, tuy không nói tới lợi, dẫu vậy kỳ thực là mẫu lợi khôn xiết lớn, vì mọi fan ở cùng nhau trong xóm hội, ai cũng đem lòng lo lợi thông thường trước nhưng lợi riêng rẽ sau thì trên dưới hòa thuận, cõi trần hưởng phước thái bình. Mạnh Tử đem thuyết Nhân chính nói cùng với Huệ Vương: - Bắt dân thao tác công, đừng bắt vào mùa cấy gặt thì dân nội địa dư lúa ăn. Khuyên nhủ dân ko được tấn công cá làm việc đầm, ao sâu bằng lưới dầy thì trong nước đang thừa tôm cá. Chặt cây vào rừng phải gồm mùa thì củi gỗ cần sử dụng không hết, để cho dân nội địa nuôi fan sống, táng tín đồ chết, không hẳn phàn nàn thiếu hụt thốn, là bắt dân làm Vương đạo đó. Rồi cấp ruộng đất cho dân, bắt họ siêng cày bừa, có tác dụng cỏ, trồng dâu nuôi tằm, khuyên chúng ta nuôi các loài gia súc, lập công ty học nghỉ ngơi làng, ở quận, để dạy dỗ dân biết hiếu đễ, trung tín, hình phân phát thì sút bớt, thuế má thu nhẹ. Dân đã ấm no lại biết lễ nghĩa thì chỉ cố gậy mà hoàn toàn có thể đánh bại được đạo binh hùng táo bạo với ngay cạnh dầy giáo nhọn của nhị nước Tần với Sở. Đó là Nhân thiết yếu rất hay, nhưng tiếc rằng Lương Huệ vương vãi không chịu theo. Mạnh Tử bỏ nước Lương trải qua nước Tề, được vua Tề đãi vào bực khách khanh. Vua Tề cũng muốn mở có đất đai, bắt nước Tần với nước Sở bắt buộc chầu phục, ngự trị cả Trung nguyên. Mạnh Tử bảo vua không làm Nhân chính và lại muốn được như thế kia, chẳng khác gì leo cây mà tìm cá. Mạnh Tử nghỉ ngơi vào thời quân chủ nhưng lại sở hữu một quan niệm rất mới, nhận định rằng thiên hạ là của chung, ông vua không có quyền mang thiên hạ làm cho của riêng. Cái quyền thống trị dân là do Trời trao cho, tức là do lòng dân ưng thuận cho ai thì người ấy được. Vì thế Mạnh Tử nói: - Dân vi quí, làng tắc sản phẩm công nghệ chi, quân vi khinh. Nghĩa là gồm dân mới tất cả nước, có nước mới gồm vua. Chiếc chức vụ của tín đồ làm vua là nên bảo dân nghĩa là phải gìn duy trì cái niềm hạnh phúc của dân. Làm vua cơ mà không hiểu rõ cái nhiệm vụ ấy là trái lòng dân, có nghĩa là trái mệnh Trời. Vua đề nghị quí trọng kẻ gồm đức, tôn trọng người dân có học thức, kẻ hiền lành ở ngôi, kẻ giỏi ở chức, đất nước nhàn hạ. Bởi cái bốn tưởng ấy đề xuất trong mẫu triết lý về chánh trị của khỏe mạnh Tử có lòng tin Duy dân và Bảo dân. Mạnh Tử là học trò của Khổng cấp (Tử Tư) đề nghị lấy đạo Trung Dung của Đức Khổng Tử có tác dụng căn bản. Cơ hội bấy giờ có khá nhiều học thuyết của không ít nhà xung đột nhau kịch liệt lắm. - đạo giáo của Dương Chu rước Vị Ngã thống trị nghĩa, nhổ một tua lông của chính mình mà lợi cho tất cả thiên hạ thì cũng không làm. - lý thuyết của khoác Địch rước Kiêm Ái thống trị nghĩa, dẫu nhẵn trán mòn gót cơ mà làm lợi mang lại thiên hạ thì cũng làm. Mạnh Tử cực lực bài xích những học thuyết cực đoan nầy để làm sáng tỏ Đạo của Khổng Tử. Bạo gan Tử học rộng, lý luận vô cùng chặt chẽ, muốn đem dòng sở đắc ra hành đạo tuy vậy không chạm chán thời. Ông tất cả công không hề nhỏ trong việc làm biệt lập Đạo Nho. 4. Thời kỳ tuổi già: dạy dỗ học và có tác dụng sách mạnh Tử. Mạnh Tử đi chu du qua không ít nước chư Hầu, ý muốn giúp vua chư Hầu thi hành Đạo của Thánh nhân, nhưng không vua nào chịu đựng theo. Đến lúc tuổi già, sức vẫn mỏi, ông xin trường đoản cú chức quan khanh sống nước Tề quay trở lại quê nhà dạy học trò, và cùng với các môn đệ như: Nhạc chủ yếu Khắc, Vạn Chương, Công Tôn Sửu, gây dựng ra Thuyết Tánh Thiện, mặt khác ghi chép lại đông đảo điều mà to gan lớn mật Tử đối đáp với các vua chư Hầu hoặc với bầy môn đệ, cùng đều lời to gan lớn mật Tử phê bình những chênh lệch của những học thuyết khác nhưng mà làm thành sách, khắc tên là sách bạo dạn Tử, tất cả 7 thiên, được liệt vào Tứ Thư của Nho giáo. (Tứ Thư gồm: Đại học, Luận Ngữ, Trung Dung, mạnh dạn Tử). Đây là chỗ rất kiểu như nhau giữa cuộc đời của Khổng Tử và khỏe khoắn Tử. Đức Khổng Tử cũng ôm tài học tập bình sanh, đi chu du các nước chư Hầu, thuyết phục các vua chư Hầu chịu áp dụng cái đạo của Ngài sẽ giúp đỡ dân góp nước. Ngài chủ trương vương vãi đạo mà các vua chư Hầu lại mong muốn Bá đạo, Ngài thua thảm và về nhà lo dạy học và làm sách thời điểm tuổi già. Cuộc sống của táo bạo Tử thì cũng rập khuôn giống hệt như vậy. Mà lại nhờ làm sách, dạy học trò, xiển dương loại đạo của Thánh hiền mà lại đạo Thánh được vĩnh cửu mãi cho ngày nay. Cái học tập của dạn dĩ Tử là chân truyền của cửa ngõ Khổng. Mạnh Tử lãnh hội lời của Đức Khổng Tử nói trong sách Luận Ngữ: Tánh Trời phú cho người ta, ai ai cũng thiện cả, bởi tập nhiễm yêu cầu mới gồm khác nhau. Nếu tất cả thành ra bất thiện là vì tín đồ ta lừng chừng giữ chiếc bổn tâm, chứ cái bắt đầu của tánh là quan yếu không thiện được. Mạnh Tử theo ý ấy mà lập nên thuyết Tánh Thiện, bởi vì nói cái Tánh Thiện bởi vì tin tất cả cái Thiên lý chí thiện, mà lại tánh bạn là một trong những phần của Thiên lý ấy, tất cần thiện. Sự giáo dục và đào tạo phải lấy điều thiện căn ấy làm căn bản, rồi giữ đến nó không phai tối và trau giồi cải cách và phát triển lên nhằm thành bạn lành tín đồ tốt. Nếu nói rằng người dân có tánh ác, hay là không thiện không ác thì không phù hợp với cái Thiên lý chí thiện. Tánh là bổn nguyên của Trời phú cho bé người. Tánh bổn thiện thì tâm cũng bổn thiện. Tâm với Tánh có cùng một gốc, hễ hiểu rõ cái chổ chính giữa thì hiểu rõ cái Tánh, mà khi đã biết rõ cái Tánh thì thấu hiểu Trời Đất và vạn vật. Tâm là chiếc thần minh quân tể gồm đủ hầu hết lý để ứng cùng với vạn sự, Tánh là dòng lý hoàn toàn của Tâm, cùng Trời là nguồn gốc của mẫu lý ấy. Hiểu rõ Tánh là biết Nhân cùng Lễ của mẫu đức Nguyên với đức khô giòn của Trời, Nghĩa và Trí là dòng đức Lợi cùng đức Trinh của Trời. Biết rõ bốn đức Nguyên hanh hao Lợi Trinh ấy là đạt được chiếc diệu dụng của Trời. Trời đến ta dòng Tâm ấy để cai quản con tín đồ của ta, thì trung khu ấy với Trời cùng một thể. Đó đó là cái đạo nhất quán của Đức Khổng Tử. Mạnh Tử đại biểu cho khuynh hướng lý tưởng của Nho giáo, chủ trương Duy Tâm, nên có được cái trọng điểm học cao quý huyền diệu của Nho giáo, thay đổi một vị thầy đứng sau Khổng Tử. Vì chưng đó, bạn ta tôn dũng mạnh Tử là bực Á Thánh, tức là bực Thánh đứng hàng máy nhì dưới Khổng Tử, với được truy vấn phong là Trâu Quốc Công (Trâu là đất Trâu, sanh quán của mạnh Tử) , được phối hưởng khu vực miếu thờ Đức Khổng Tử.
Phổ biến
Tuổi ất sửu hợp với nghề gì
- 23/02/2023
Có uy tín tiếng anh là gì
- 25/06/2021
Facebook có nghĩa là gì
- 09/07/2022
01265 là mạng gì
- 08/11/2022
Smss
- 12/04/2022
|
